نقش‌ها و کارکردهای فراموش شده مساجد
حجت الاسلام و المسلمین «محمدحسین جمال‌زاده» کارشناس
مسائل فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی دفاع پرس، در خصوص نقش مساجد اظهار داشت: معماری مساجد و مدیریت فرهنگی آن از مهمترین موضوعاتی هستند که امروز در حال فراموشی می‌باشند.
وی ادامه داد: در حوزه کارکردهای اجتماعی نیز در گذشته اگر دو نفر می‌خواستند با هم ازدواج کنند خطبه عقد آن‌ها توسط امام جماعت مسجد و در خود مسجد جاری می‌شد و زمانی که فرزند آن‌ها به دنیا می‌آمد در مسجد در گوش آن نوزاد اذان گفته می‌شد و تربیت آن کودک نیز در مسجد صورت می‌گرفت که متاسفانه این کارکردها هم امروز به فراموشی سپرده شده است.
وی در ادامه در خصوص معماری مساجد گفت: در برخی از مساجد در کنار محل عبادت، محلی برای پذیرایی از مردم اختصاص داده شده و مردم در ماه مبارک رمضان و در ایام دیگر می‌توانند دور یک سفره در مسجد جمع شوند و این عامل وحدت و همدلی است و این موضوع باعث می‌شود مردم یک ارتباط اجتماعی قوی با مسجد برقرار کنند. امروز متاسفانه برخی از مساجدی که ساخته می‌شوند، تنها مکانی برای عبادت هستند و آن هم یک عبادت حداقلی؛ لذا باید تلاش کنیم جنبه‌های مختلف عبادی یک زندگی را در مسجد داشته باشیم.
این کارشناس مسائل فرهنگی در ادامه درباره نقش‌های محوری مساجد خاطرنشان کرد: تربیت یکی ار مهمترین مواردی است که باید در مساجد به آن توجه داشت؛ تربیت سطوح مختلف دارد و گاهی باید جوانان و نوجوانان را در نظر گرفت و در بعضی از مواقع هم باید والدین را مخاطب قرار داد، که اگر ما بتوانیم مبنای مدیریت فرهنگی مساجد را موضوع تربیت قرار دهیم خیلی از مسائل و معضلاتی که وجود دارد حل خواهد شد.
جمال‌زاده خاطرنشان کرد: یکی از مسائل اصلی که در تربیت مهم است و اندیشمندان بر آن تاکید دارند، نقش دادن به افراد است؛ امروز این نقش آفرینی در مساجد ما توسط نمازگزاران کم‌رنگ و محدود به خواندن نماز شده است؛ پس ما اگر بتوانیم با برپایی جلسات قرآن بعد از نماز با مسئولیت‌پذیری جوانان و نوجوانان به آن‌ها نقش بدهیم و برای تمیز نگه داشتن و انجام کارهای جانبی مسجد به بزرگترها مسئولیت دهیم، این خود باعث جذب افراد می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به نقش روحانیون در مساجد افزود:
روحانیون در مساجد همچون راهنمای کوهنوردان عمل می‌کنند. یک روحانی باید وظایف خود را بداند و اینکه بداند در چه جایگاهی قرار دارد. نمازگزار از رفتار یک روحانی می‌تواند مطالب زیادی بیاموزد. عملکرد روحانی در مسجد، زمانی که برای امور مسجد صرف می کند و شیوه وقت گذاشتن برای پاسخگویی به سوالات نمازگزاران، الگویی برای کسانی است که به مسجد مراجعه می‌کنند. روحانی که در مسجد حضور
دارد باید مدیریت مسجد را انجام دهد؛ نه اینکه مدیریت مسجد با دیگران باشد و او
فقط در زمان اقامه نماز در مسجد حضور یابد.
وی در ادامه به راهکارهایی برای بازآفرینی نقش
فراموش شده مساجد اشاره و تصریح کرد: اگر بتوانیم کانون اصلی مساجد را که همان روحانیون هستند، تقویت کنیم و اگر روحانیون بتوانند به خوبی نقش آفرینی و جوانان را جذب کنند، می‌توانیم نقش فراموش شده مساجد را به آن‌ها برگردانیم. امروزه باید بتوانیم روحانیونی تربیت کنیم که به مسائل روز آشنا باشند و بتوانند با گروه‌های مختلف ارتباط برقرار کنند.
جمال‌زاده افزود: در گذشته مقصد نهایی مردم یک محل مسجد بود؛ اما امروز به دلیل مسائلی که وجود دارد، مسجد مقصد نهایی مردم محل نیست و باید امام جماعت مسجد با برنامه‌های مختلف بتواند مردم را جذب کند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: روحانیون با توجه به حوزه فعالیت خود که در محله، بازار، دانشگاه و یا مدرسه است، باید اطلاعات خاص خود را داشته باشند، به عنوان مثال یک روحانی که در مسجد بازار فعالیت می‌کند، باید در خصوص احکام تجارت اطلاعات کافی داشته باشد و در حوزه اقتصاد هم بتواند با کسبه بازار ارتباط برقرار کند؛ همچنین یک روحانی که در مسجد محلات فعالیت می‌کند، باید اجتماعی باشد؛ چرا که مخاطبین روحانی فعال در مسجد محلات، در سنین مختلفی هستند و روحانی برای رفع نیازهای اجتماعی آن‌ها باید برنامه‌های مختلفی داشته باشد.
