«دانکرک»؛ روایت دروغین کریستوفر نولان از جنگ جهانی دوم

گروه بین‌الملل دفاع پرس- محمدجواد مهدی‌زاده؛ رسانه‌ها بخصوص رسانه‌های تصویری در دوران جدید، بویژه از ابتدای قرن بیستم تا امروز، نقش بسیار مهمی در تحت تأثیر قراردادن مخاطبان در سراسر جهان ایفا کرده‌اند.

 

سینما را می‌توان یکی از مهم‌ترین این ابزارها برشمرد که نقش آن در موارد قابل توجهی از بیان حقیقت فراتر می‌رود و به ابزاری برای جابجایی حقیقت و تحریف وقایع تاریخی تبدیل می‌شود.

 

نمونه این موضوع را به خوبی می‌توان در سابقه فعالیت صنعت سینمای غرب بویژه سینمای آمریکا (هالیوود) مشاهده کرد.

 

اگرچه فیلم‌های مختلفی مانند «نجات سرباز رایان»، «رمز شکن»، «نامه‌هایی از ایووجیما» و... توسط شخصیت‌ها و عوامل وابسته سینمای آمریکا و غرب در مورد جنگ جهانی دوم و بر اساس اهداف مورد نظر متفقین ساخته شده است؛ اما جدیدترین نمونه‌ از این فیلم‌ها را باید یک نوع بازی کاملا حرفه‌ای با حقایق تاریخی دانست.

 

فیلم سینمایی «دانکِرک» جدیدترین ساخته «کریستوفر نولان» کارگردان دوتابعیتی انگلیسی- آمریکایی است. نولان، که فیلم‌های شاخصی مانند «بتمن: شوالیه تاریکی» را در کارنامه خود دارد، این بار به سراغ یکی از نبردهای مهم جنگ جهانی دوم رفته است تا بار دیگر در تکمیل فعالیت‌های کارگردانان مشهوری همچون استیون اسپیلبرگ، کلینت ایستوود و...، تصویری باب میل اربابان یهودی و صهیونیست هالیوود از مقاطعی از بزرگترین نبرد تاریخ بشریت ارائه دهد.

 

پس از اعلان جنگ فرانسه به آلمان در سپتامبر 1939 و متعاقب آن پیشروی محدود نیروهای فرانسه در منطقه صنعتی «سار» در غرب آلمان، لشکرهای پیاده، زرهی و مکانیزه نیروی زمینی ارتش فرانسه به همراه نیروهای اعزامی بریتانیا به سرزمین اصلی اروپا، وارد خاک بلژیک شدند تا با عبور از خط طولانی دفاع مرزی حائل میان آلمان و کشورهای همسایه (موسوم به «خط زیگفرید»)، وارد رایش شوند و ظرف چند ماه، کار آلمان هیتلری را یکسره کنند.

 

در این میان، هیتلر برخلاف توصیه برخی ژنرال‌های ارشد ارتش، طرح ژنرال «هاینز گودریان» فرمانده زرهی ارتش آلمان مبنی بر عبور از جنگل‌های «آردن» در جنوب بلژیک و اجرای تک زرهی به سمت ساحل شمال شرق فرانسه را پذیرفت و دستور اجرای آن، با رعایت تمام ملاحظات امنیتی، را صادر کرد.

 

 

درحالی‌که نیروهای ارتش و وافن اس‌اس آلمان در ناحیه مرزی میان رایش سوم و کشورهای بلژیک و هلند با نظامیان فرانسوی و انگلیسی درگیر بودند، گروه‌های زرهی ارتش آلمان و وافن اس‌اس به صورت مخفیانه با عبور از میان جنگل‌های انبوه منطقه آردن، وارد خاک فرانسه شدند و با اجرای یک تک سریع در جهت شمال غربی، خود را به مرز شمالی فرانسه و بلژیک رساندند.

 

عملیات موفقیت‌آمیز و در عین حال غیرقابل باور ارتش آلمان و وافن‌ اس‌اس در جبهه غرب در آوریل و می 1940، باعث شد که 340 هزار نفر نیروی انگلیسی، فرانسوی، استرالیایی، کانادایی و نیوزیلندی، که برای ورود به خاک آلمان در بلژیک مستقر شده بودند، در شهر ساحلی- مرزی «دانکرک» در شمال شرق فرانسه به محاصره آلمانی‌ها دربیایند.

 

 

«وینستون چرچیل» نخست‌وزیر و اعضای خاندان سلطنتی بریتانیا، به همراه مقامات دولت و ارتش فرانسه، هر لحظه منتشر شنیدن خبر قتل عام این نیروها توسط نظامیان ارتشی و داوطلب آلمانی بودند. در این بین اتفاقی عجیب رخ می‌دهد.

 

برخلاف تصوری که از آدولف هیتلر پیشوا و فرمانده کل نیروهای مسلح آلمان برای مردم اروپا و آمریکا ساخته شده بود، وی برای اثبات عدم تمایل به جنگ انگلیس و صرفا مقابله با فرانسه به دلیل تجاوز به خاک آلمان، دستور آتش‌بس 48 ساعته به نیروهای آلمانی حاضر در شرق، غرب و جنوب دانکرک را صادر کرد تا نیروهای انگلیسی و فرانسوی محاصره شده بتوانند با استفاده از قایق‌های ماهیگیری از شرق کانال «مانش» عبور کنند و به انگلیس برگردند.

 

چند هفته بعد هیتلر با ورود نیروهای آلمانی به پاریس، وارد فرانسه شد و در جنگل حومه شهر «کومپین» در 70 کیلومتری شمال پایتخت فرانسه، همان مکانی که بیانیه پایان جنگ جهانی اول و شکست آلمان به این کشور تحمیل شد، فرانسوی‌ها را وادار به تسلیم در برابر آلمان کرد.

 

طی سال‌های اخیر و پس از انتشار مستندات و فیلم‌هایی در مورد نبرد دانکرک و چگونگی ورود ارتش آلمان به فرانسه، ساخت فیلم‌هایی برای تحریف این واقعیت توسط هالیوود در دستور کار قرار گرفت. باید گفت که کریستوفر نولان برای تحریف این حقیقت از شیوه‌های قابل توجه و تحسین‌برانگیزانه‌ای استفاده کرده است.

 

حضور بازیگران شاخصی مانند «تام هاردی» بازیگر معروف هالیوود، که سابقه بازی در مجموعه تلویزیونی پرطرفدار «جوخه برادران» با موضوع جنگ جهانی دوم و بسیاری از فیلم‌های جدید و شاخص در هالیوود را دارد، در کنار استفاده از جلوه‌های بصری برای نشان دادن حملات نیروی هوایی ارتش آلمان (لوفت‌وافه) به نیروهای انگلیسی و فرانسوی در ساحل دانکرک و انهدام قایق‌های آن‌ها هنگام فرار به انگلیس (اتفاقی که در واقعیت به دلیل دستور آتش‌بس 48 ساعته از سوی هیتلر به وقوع نپیوست) از سکانس‌های قابل توجه در فیلم است.

 

نکته دیگری که کریستوفر نولان نه به صورت سهوی بلکه به شکل کاملا عمدی از کنار آن رد شده است، نشان دادن اوج حالت ذلیلانه نیروهای انگلیسی و فرانسوی هنگام فرار از دانکرک است.

 

دوربین واحد تبلیغات ارتش آلمان پس از فرار این 340 هزار نفر، وارد آخرین منطقه استقرار آنان در نوار ساحلی- جنگلی در نزدیک مرز فرانسه و بلژیک شد و ستون‌های تانک، کامیون، خودرو و امکانات و تسلیحات رهاشده ارتش‌های انگلیس و فرانسه در این منطقه را به تصویر کشید.

 

اگرچه نولان سعی کرد با جدیدترین و کوتاه‌ترین فیلم خود (با زمانی حدود 110 دقیقه)، که موسیقی آن را یک آهنگساز آلمانی اما دوست وی ساخته بود، یک بار دیگر بخشی از تاریخ جنگ جهانی دوم را مطابق میل متفقین به مخاطبین بین‌المللی نشان دهد اما باید این نکته را در نظر داشت که حتی تلاش برای تحریف حقیقت باعث تغییر آن نمی‌شود.

 

انتهای پیام/ 421