بایرامی: شعر دفاع مقدس نیازمند جریان‌سازی بین‌المللی است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، نشست رونمایی از کتاب «از خاک تا افلاک» همزمان با سومین روز هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با حضور «رضا اسماعیلی» شاعر، سرهنگ «عباس بایرامی» رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و «مصطفی محدثی خراسانی» شاعر و نویسنده در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار و به صورت زنده از صفحه آپارات پخش شد.

ادبیات دفاع مقدس حرکت زا، جریان ساز و موج آفرین است

در ابتدای این آیین، رضا اسماعیلی ضمن تبریک آزادسازی سوسنگرد، هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران را هفته خرد و خردورزی توصیف کرد و اظهار داشت: سال گذشته بیست و دومین کنگره ملی شعر دفاع مقدس را برگزار کردیم و امیدواریم امسال نیز شاهد برگزاری بیست و سومین دوره آن باشیم.

وی به تاثیر برگزاری این کنگره بر شعر دفاع مقدس و آینده شعر دفاع مقدس و مقاومت اشاره کرد و گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ما بلافاصله با جنگ تحمیلی روبه رو شدیم و طبیعتا مسیر ادبیات انقلاب اسلامی به سمت ادبیات دفاع مقدس کشیده شد. شاید اغراق نباشد که حجم آثار دفاع مقدس و جنگ تحمیلی توسط نسل شاعران انقلاب از دهه ۶۰ تاکنون بسیار گسترده‌تر از حجمی است که در مورد انقلاب اسلامی شاهدیم؛ این نشان دهنده باروری و بالندگی شعر دفاع مقدس است. پیوند شعر دفاع مقدس با فرهنگ و تاریخ عاشورا منجر به غنای بیشتر شعر دفاع مقدس شده است؛ این آمیختگی باعث شد حماسه‌های انجام شده در طول دفاع مقدس یادآور قیام حسینی و نهضت خون بار کربلا باشد.

اسماعیلی ادامه داد: عده‌ای تصور می‌کنند دوران شعر دفاع مقدس و تاریخ مصرف آن به پایان رسیده است؛ این تصور بی مهری و کم لطفی نسبت به شعر این حوزه است. هرچند از لحاظ زمانی دوران دفاع مقدس را پشت سر گذاشتیم، اما تبعات دفاع مقدس همچنان در جامعه باقی است. ما خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان و مشکلات آن‌ها را در جامعه می‌بینیم. این افراد یادگاران دوران دفاع مقدس هستند و با وجود آن‌ها شعر و ادبیات دفاع مقدس ادامه خواهد داشت. لازم است شاعران با الهام‌گیری از حماسه‌های رزم‌آوران و تامل و تعمق در زندگی همسران و فرزندان شهدا افق‌های جدیدتری در ادبیات دفاع مقدس خلق کنند و این ژانر ادبی را گسترش دهند.

این شاعر با بیان اینکه شاعران دوره معاصر و انقلاب در کنگره شعر دفاع مقدس حضور دارند، گفت: شاعران نسل چهارم انقلاب اسلامی ایران با انگیزه بالا و باورمندی وارد این عرصه شدند و توانستند آثار فاخری تولید کنند. حاصل آن مجموعه اشعاری است که در قالب کتاب «از خاک تا افلاک» گردآوری شده و به عنوان یک سند تاریخی برای آیندگان باقی خواهد ماند.

این نویسنده خاطرنشان کرد: ادبیات دفاع مقدس در حرکت جامعه به سمت آرمان‌های عالی انسانی، اسلامی و تقویت روحیه پایداری تاثیرگذار بوده است. این ادبیات حرکت زا، جریان ساز و موج آفرین است و خون تازه‌ای را در کالبد جامعه تزریق می‌کند.

اسماعیلی با تاکید بر اینکه تلاش می‌کنیم زبان و ادبیات مشترکی برای برقراری گفتمانی جهانی پیدا کنیم تا ارزش‌های انسانی مانند آزادی، عدالت‌طلبی، مقاومت و پایداری را در برابر زورگویان با زبان شعر به تصویر بکشیم و این ارزش‌های انسانی را تبلیغ و ترویج کنیم، گفت: امروز شاعران ما در این عرصه خجسته حضور دارند و اشعار فراوانی با موضوع پایداری سروده‌اند. در زمانه و روزگار کنونی اسوه‌های برجسته‌ای همچون حاج قاسم سلیمانی را داریم که یکی از اسوه‌های برجسته مقاومت و پایداری در جهان است. شاعران با الهام‌گیری از این چهره‌های برجسته و قامت‌های بلند بالا توانسته‌اند همچنان در این عرصه حضور داشته باشند و ذهن و زبان خود را به ادبیات دفاع مقدس پیوند دهند و به خلق آثار ارزشمند و فاخر بپردازند.

این شاعر در ادامه به ضرورت پرداختن به شعر دفاع مقدس در روزگار کنونی اشاره کرد و گفت: سردار حاج قاسم سلیمانی قهرمان مبارزه با گروه‌های تکفیری و به خصوص داعش بود. امروز جهان اسلام و امت اسلامی با مصیبت بزرگی به نام داعش روبرو است.

شعر انقلاب و دفاع مقدس با هم پیوند خورده‌اند

وی افزود: در این روزگار وظیفه شاعران دفاع مقدس سنگین‌تر است و در افشای ماهیت گروه‌های تکفیری مانند داعش و القاعده رسالت بزرگی دارند؛ افشای ماهیت این گروه‌های تکفیری رسالت شعر دفاع مقدس است و ما باید با هوشمندی، توانمندی و معرفتی که به اسلام ناب محمدی و اسلامی از امام آموختیم، سعی کنیم اسلام را رونمایی و رمزگشایی کنیم. برای تحقق این امر، باید هویت گروه‌های دروغین که با پرچم اسلام و با نقاب اسلام‌خواهی، اسلام اصیل را به حاشیه می‌رانند افشا کنیم و بتوانیم در مسیر معرفی اسلام ناب و آموزه‌های اصیل گام برداریم؛ این رسالت بزرگ شاعران اسلامی و دفاع مقدس است.

اسماعیلی ادامه داد: اگر اسم شاعران را مرور کنیم، شاعران جوانی هستند که نسل دفاع مقدس را درک نکرده‌اند، اما با غیرت‌مندی و باورمندی به این عرصه وارد شدند و با مطالعه و کسب معرفت نسبت به دوران دفاع مقدس توانستند آثار فاخری را ثبت کنند. این نشان‌دهنده این است که این غیرت و باورمندی در افراد وجود دارد، اما ما مسئولان باید زمینه را هموار و این افراد را دریابیم و مشکلاتشان را درک کنیم تا بتوانند با امنیت خاطر وارد این عرصه شوند و خدای ناکرده جذب جریان‌های منحرف نشوند.

وی درباره وضعیت شعر دفاع مقدس گفت: شعر انقلاب و دفاع مقدس با هم پیوند خورده‌اند؛ شعر دفاع مقدس، شعر انقلاب و شعر انقلاب، شعر دفاع مقدس است. در دهه ۶۰ حوزه هنری شکل گرفت و نسلی از شاعران جوان، چون قیصر امین پور، سلمان هراتی و... در این عرصه حضور پیدا کردند. شاعران جوان ۲۰ تا ۲۵ ساله نمونه‌های خوبی را خلق کردند که هم چنان برای شاعران جوان امروز الگو و سرمشق هستند.

این شاعر دفاع مقدس خاطر نشان کرد: حال و روز شعر دفاع مقدس به میزان دغدغه ما در این حوزه بستگی دارد؛ از زمان دوران دفاع مقدس، کنگره شعر دفاع مقدس به همت سردار احمد زارع و بهروز اثباتی شکل گرفت. این کنگره، کنگره شعر جنگ نام داشت، اما چون ما جنگ طلب نبودیم نام آن را به شعر دفاع مقدس تغییر دادیم. این کنگره برکت زیادی داشت و تا امروز استمرار پیدا کرده است. البته بنیاد حفظ آثار دغدغه داشت و در مسیر صیانت از ارزش‌های دفاع مقدس قدم برداشته است.

وی ادامه داد: در بنیاد حفظ آثار، شورایی به نام بنیاد شعر وجود داشت که برکاتی برای ادبیات دفاع مقدس فراهم کرده بود؛ شاعران جوان در این شورا مطرح می‌شدند و آثارشان در قالب کتاب منتشر می‌شد. به عبارتی استعداد یابی انجام می‌دادیم البته کشف استعداد‌های جدید هدف و وظیفه این شورا بود و امیدواریم که هرچه زودتر زمینه تشکیل این شورا فراهم شود که با برگزاری جلسات شورا بتوانیم استعدادیابی و معرفی چهره‌های جوان در عرصه شعر دفاع مقدس را انجام دهیم.

اسماعیلی گفت: سعید بیابانکی شاعر نسل دوم انقلاب است، اما آثارش بیشتر در حوزه شعر دفاع مقدس است. این یک گنجینه ارزشمند و میراث ماندگار است که باید آن را حفظ کرد و به قول امام تا زمان وجود ظلم، دفاع مقدس و پایداری وجود دارد، رسالتمان ظلم‌ستیزی و بحث عدالتخواهی است.

وی در ادامه تاکید کرد: وقتی در جامعه با مسائلی، چون حقوق‌های نجومی، ناهنجاری‌های فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و بداخلاقی‌های سیاسی مواجه می‌شویم رسالت شاعر دفاع مقدس است که به صحنه بیاید و زبان اعتراض بگشاید. شعر دفاع مقدس رسالتش تمام نشده است و نباید کار را بر روی زمین بگذارد؛ بنابراین حال و روز شعر دفاع مقدس بسیار خوب است و مسئولین باید سرمایه‌گذاری بیشتری در این حوزه داشته باشند تا بتوانیم این میراث گران سنگ را به آینده گان بسپاریم.

نیازمند جریان سازی خوب در عرصه شعر دفاع مقدس هستیم

در ادامه این نشست، عباس بایرامی ضمن تبریک آزادسازی سوسنگرد و تبریک هفته کتاب گفت: این کتاب خوب، حاصل زحمت دبیر علمی، داوران استانی و داوران شعر بیست و دومین کنگره شعر دفاع مقدس و تمام شاعرانی است که زحمت کشیده اند و به فراخوان سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس پاسخ داده اند. این شاعران اشعار بسیار خوب و زیبای خود را در حوزه مقاومت و دفاع مقدس و موضوع‌های مرتبط با این موضوع را جمع آوری کردند و حاصل آن در قالب کنگره در سال گذشته با دبیری استاد اسماعیلی در شیراز برگزار شد.

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس گفت: ما شدیدا نیازمند یک جریان سازی خوب در عرصه شعر دفاع مقدس هستیم که جز با همت افراد دلسوز این عرصه میسر نخواهد شد. در طول سالیان گذشته یکی از مسائلی که باعث شد این فرهنگ زنده بماند حضور شاعرانی بود که در دفاع مقدس و تا پس از آن نیز عَلَم این کار بزرگ را به دوش گرفته اند و از عهده آن برآمدند.

بایرامی در پایان گفت: با توجه به اینکه ابعاد دفاع مقدس به جبهه مقاومت و جهان انتقال پیدا کرده است، نیازمند یک جریان سازی بین‌المللی هستیم و باید نگاه بین‌المللی به موضوع داشته باشیم تا بتوانیم کسانی را که در سراسر دنیا شعر می‌سرایند وارد برنامه‌های خود کنیم.

مصطفی محدثی خراسانی نیز در این آیین گفت: آرمان‌های انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس یکی بود، بر همین اساس شعر انقلاب در دوران دفاع مقدس به قله‌های خود دست یافت. آنچه امروز به عنوان شعر انقلاب می‌شناسیم شعری است که در سال‌های دفاع مقدس خود را نشان داد و خط بطلانی بر برخی مضامین قالب‌های شعری قبل انقلاب همچون شعر سپید کشید.

خراسانی ادامه داد: شعر سپید از ابتدا برای حرف‌های روشنفکری ساخته شده بود، اما انقلاب این خط کشی نادرست را پاک کرد و شاعری نظیر سیدحسن حسینی توانست درخشان‌ترین شعر‌های سپید با مضامین انقلابی را در کتاب خود ارائه دهد که سابقه نداشت. همه قالب‌ها در شعر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به کار گرفته شدند و در آن‌ها روح تازه‌ای دمیده شد؛ برخی از قالب‌ها همچون رباعی که به فراموشی سپرده شده بود، مجدد به میدان آمد.

این شاعر و نویسنده بیان کرد: جریان دفاع مقدس ادامه دارد، جهان به تازگی در حال درک ظرفیت دفاع مقدس است، باید زمانی سپری می‌شد و اتفاقاتی در جهان رخ می‌داد و موازنه‌های قدرت به هم می‌خورد که جهان بفهمد رزمندگان دوران دفاع مقدس در آن سال‌ها چه اقدامات سرنوشت‌سازی را در جهان امروز انجام دادند. دفاع مقدس مضامین و ظرفیت‌های تازه کشف شده‌ای دارد که تا امروز به آن پرداخته و تبیین نشده است بنابراین باید وارد گفتمان ادبیات دفاع مقدس شویم.

خراسانی با تاکید بر اینکه دفاع مقدس یک گنجینه عظیم از معرفت‌ها و نوعی زیست خردمندانه بشریت بود که سال‌ها ابعاد و زوایای آن ناشناخته مانده است، عنوان کرد: دفاع مقدس ظرفیت تبیین در قالب‌های هنری از جمله شعر را دارد. مقاومت درس‌های تازه‌ای در حوزه بین‌الملل ارائه کرده است و به طور قطع با شرایط پیش رو در خصوص افول ابرقدرت‌ها و جان گرفتن بیشتر محرومین و مستضعفین در جهان عرصه‌های جدیدتری فراروی شعر و ادبیات دفاع مقدس و مقاومت گشوده خواهد شد.

وی در خصوص ارزیابی خود نسبت به شعر کودک و نوجوان، اظهار کرد: شعر و ادبیات در حوزه کودک و نوجوان، چون یک پدیده جوششی است و شاعر حمایت شود یا نشود ناگزیر به خواندن شعر خود است و همین امر سبب شده نظام فرهنگی ما احساس کند که این مقوله را می‌تواند بدون حمایت‌های لازم به حال خود رها کند.

خراسانی ادامه داد: اگرچه حوزه شعر کودک و نوجوان الهام بخش سایر هنرمندان برای کار‌های هنری است، اما این ما را از این بی‌نیاز نمی‌کند که در سطح کلان نظام فرهنگی برنامه‌ریزی‌های درازمدت درباره پشتوانه سازی برای حوزه شعر و ادبیات تدارک دیده شود.

وی با بیان اینکه شعر کار خود را انجام می‌دهد در این حوزه هم کارنامه نسبتاً قابل قبولی دارد، گفت: جهت پرداختن به حوزه‌های مفهومی دفاع مقدس در شعر کودک و نوجوان و شاعران دغدغه‌مند و با انگیزه از بین شاعران صاحب نام و جوان به جامعه ادبی معرفی شده‌اند و کار‌هایی انجام می‌شود، اما برنامه‌ریزی‌های کلان در حوزه شعر نیاز است که به گسترش بیشتر و تولید آثار درخشان‌تر و ماندگارتر کمک کند.

خراسانی با بیان اینکه تعبیر شعر جوان به معنای شعر تولیدشده پس از انقلاب است و در کتاب‌های نقد ادبی و گفتمان‌های نقد ادبی گذشته چنین چیزی وجود نداشته است. اظهار کرد: شعر جوان نشان می‌دهد که در دوران انقلاب گسترش و رشد پیدا کرده است، چرا که جریان‌سازان شعر انقلاب جوانان بودند؛ به عنوان مثال حسن حسینی، قیصر امین پور، سلمان هراتی و صاحب باقری همه جوانان ۲۰ ساله اوایل انقلاب هستند که توانستند تجارب گذشتگان را با شور انقلابی به هم آمیخته و جریان شعر انقلاب را پی‌ریزی کنند. اهمیت شعر جوان در مقام شاعر و مخاطب در هیچ دوره از تاریخ شعر فارسی تا این حد گسترش پیدا نکرده بود مخاطبان جوان شعر امروز در تاریخ بی‌نظیر هستند.

انتهای پیام/ 121