نگاهی گذرا به نتایج و پیامد‌های مهم عملیات «فتح ۱»
به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، پس از شناسایی‌های دقیق از مناطق شمال عراق و هماهنگی‌های صورت گرفته با اتحادیه میهنی کردستان و انتقال نیرو و تجهیزات به داخل خاک عراق، نخستین عملیات مهم نامنظم در شمال عراق در پاییز سال ۱۳۶۵ با نام فتح ۱ طراحی و اجرا شد.
این عملیات سرآغاز جنگ نامنظم در چارچوبی معین و با هدفی مشخص بود. این استراتژی از لحاظ عملیاتی، جبهه جدیدی را در برابر دشمن می‌گشود و معارضان کرد عراقی را به صورت عملیاتی در مقیاس گسترده‌ای فعال می‌کرد.
همچنین این عملیات، تجزیه نیرو و فرماندهی ارتش عراق را در پی داشت و نخستین گام عملی برای تهدید منطقه نفت‌خیز کرکوک و نزدیکی به آن به شمار می‌رفت، ازاین‌رو، جایگاه این اقدام نظامی در جبهه خودی و تأثیر آن بر اوضاع داخلی عراق و منطقه بسیار مهم بود.
نبرد فتح ۱ در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۶۵ اجرا شد و طی آن خسارات سنگینی به تأسیسات اقتصادی و نظامی عراق در کرکوک وارد آمد. انهدام تأسیسات پالایشگاه کرکوک، اختلال در امر سوخت‌رسانی استان‌های شمالی عراق، انهدام نیروگاه حرارتی برق کرکوک، تأسیسات تفکیکی نفت و گاز و... از مهم‌ترین نتایج این عملیات موفق بود.
اجرای نبرد نامنظم فتح ۱، تأثیرات نظامی-سیاسی گسترده‌ای را موجب شد. عراق که از اجرای این عملیات کاملاً غافلگیر شده بود، مجبور شد بخش قابل‌توجهی از توان خود را برای مقابله با چنین عملیات‌هایی به جبهه شمالی انتقال دهد. علاوه بر این، ارتش عراق تا مدت‌ها، نقاط استقرار گروه‌های معارض را در شمال عراق زیر بمباران هواپیما‌های خود قرار داد.
همچنین اجرای عملیات در عمق خاک عراق و انهدام تأسیسات راهبردی این کشور بدون تحمیل کمترین تلفات به نیروهای خودی، علاوه بر وارد ساختن فشار‌های سیاسی و تبلیغاتی به رژیم بعثی، می‌توانست افق‌های جدیدی برای تصمیم‌گیرندگان نظامی در جهت چگونگی پیشبرد نبرد فراهم سازد.
هاشمی رفسنجانی فرماندهی عالی جنگ در این رابطه گفت: «این‌که بتوان تا عمق ۱۸۰ کیلومتری خاک عراق، ده‌ها قبضه اسلحه سبک و سنگین را انتقال داده و منطقه‌ای به وسعت ۱۰۰ کیلومتر را به آتش کشید، با ادعای سلطه اطلاعاتی عراق بر تمامی خاک این کشور، سازگار نیست. نفوذ این تعداد رزمنده به درون عراق در شرایطی که عملیات احتیاج به غافلگیری کامل داشت، برای ما امیدوارکننده است و جالب این‌که نیروهای رزمنده ما هیچ‌گونه صدمه‌ای نیز ندیدند، یعنی ما هیچ‌گونه تلفات جانی غیر از چند مجروح در این عملیات نداشتیم و این کار بسیار چشمگیری است که در آن وسعت انجام شد.»
موفقیت عملیات فتح ۱ زمینه اجرای عملیات‌های نامنظم بعدی را نیز در شمال عراق فراهم کرد. بر همین اساس عملیات‌های انهدامی فتح ۲ در چهارم آبان ۱۳۶۵ در محور سد دوکان و همچنین عملیات فتح ۳ باهدف بستن جاده ترانزیت عراق-ترکیه و انهدام مراکز نظامی، سیاسی و اقتصادی در ۲۹ آبان ۱۳۶۵ اجرا شد.
به هر ترتیب اجرای سلسله عملیات‌های نامنظم فتح در عمق خاک عراق با همکاری گروه‌های کرد عراقی و وارد ساختن تلفات قابل‌توجه به تأسیسات و ارتش آن کشور، توانست دریچه جدیدی را به روی فرماندهان نظامی بگشاید تا در آینده با سرمایه‌گذاری بیشتر در این جبهه، بتوانند تحولات جدیدی را در جنگ ایجاد کنند؛ امری که طی سال‌های بعدی در نهایت فرماندهان ر ا نسبت به تغییر میدان نبرد پس از بن‌بست در جبهه جنوبی ترغیب کرد.
منبع:
فصلنامه تخصصی نگین ایران (شماره ۶۷)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، پائیز ۱۴۰۰، صفحات ۱۵۷، ۱۵۸
انتهای پیام/ 112
