سپاه پاسداران چگونه به بازوی قدرتمند نظامی منطقه تبدیل شد؟
به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، ریشه ترس و واهمه دشمن از سپاه پاسداران که خود را در تحریم از چهره‌های نظامی و قرار دادن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی نمایان کرده است ریشه در اقدامات این نهاد انقلاب از ابتدای تشکیل آن در یکم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ دارد تا جایی که امروزه نهاد سپاه پاسداران در عرصه‌های مختلف نظامی، فرهنگی، اقتصادی و بین المللی به بازوی قدرتمند نظامی جمهوری اسلامی در پیشبرد اهداف خود شده است.
تشکیل نیرویی در کنار ارتش که حفاظت از سرزمین و مرز‌ها را برعهده داشت به منظور حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن هدفی بود که امام از تشکیل سپاه پاسداران داشت. به همین جهت پیشنهادات مختلفی برای تشکیل سپاه مطرح و جلسات متعددی برگزار شد. امام در مورد تشکیل سپاه طبق پیشنهاد مهدی بازرگان رئیس دولت موقت حکمی به مرحوم حجت‌الاسلام حسن لاهوتی داد.
در جلسه‌ای که روز نهم اسفند سال ۱۳۵۷ تشکیل شد رسما تشکیل سپاه پاسداران اعلام شد. محسن رفیق دوست از نخستین اعضای سپاه پاسداران در خاطرات خود از آن روز می‌گوید: «آیت‌الله بهشتی که برای دیدار حضرت امام به مدرسه علوی آمده بود مرا صدا زد و گفت: «حاج محسن، حضرت امام الان حکم تشکیل سپاه پاسداران را زیر نظر دولت موقت به آقای لاهوتی دادند، بهتر است شما هم در این سپاه باشی. بلافاصله به محل جلسه در پادگان عباس‌آباد رفتم. وارد اتاق شدم. دیدم عده‌ای از آقایان ازجمله دانش منفرد آشتیانی، غلامعلی افروز، ابراهیم سنجقی، علی‌محمد بشارتی، مرتضی الویری و چند نفر دیگر حضور دارند. آقای تهرانچی و آقای هاشم صباغیان هم از طرف دولت موقت آمده بودند. کاغذی برداشتم و روی آن نوشتم بسم الله الرحمن الرحیم - سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل شد: ۱. محسن رفیقدوست. بقیه هم‌اسم‌هایشان را نوشتند و سپاه پاسداران تشکیل شد. هفت نفر به‌عنوان شورای فرماندهی انتخاب شدند. آقای دانش آشتیانی شد فرمانده سپاه، آقای غلامعلی افروز مسئول امور پرسنلی، آقای محمدعلی بشارتی مسوول اطلاعات، آقای الویری مسئول روابط عمومی و من هم مسئول تدارکات شدم.»
فعالیت‌های گروه‌های مسلح دیگر حافظ انقلاب امکان تشکیل نیروی یکپارچه و منسجم را از سپاه پاسداران گرفته بود. نمایندگان این چهار گروه در جلسه‌ای تصمیم میگیرند که با ادغام از بروز اختلاف جلوگیری کنند و یک سازمان منسجم را تشکیل دهند. روایت‌های مختلفی درباره ادغام این گروه‌ها وجود دارد. هاشمی رفسنجانی دراینباره می‌گوید: «بحث سپاه، در شورای انقلاب مطرح شد. شورای انقلاب هم، ساماندهی مسأله سپاه را به خاطر ارتباط خوبی که من از قبل انقلاب و در جریان مبارزه با گروه‌های انقلابی داشتم، به من محول کرد و مرا مأمور کرد تا کسانی راکه با کار نظامی آشنا هستند و آن‌ها را می‌شناسیم، جمع شوند و این واحد را تشکیل بدهند.».
اما محسن رفیق دوست در اینباره روایت کرده است: «احساس می‌کردم این سپاهی که در حال شکل‌گیری است، سپاهی نیست که مدنظر امام (ره) بوده است. از طرف دیگر در ۳ تشکل دیگر هم نیرو‌هایی به صورت مسلح فعالیت می‌کردند که شامل گارد انقلاب تحت نظر ابو شریف، گارد دانشگاه (پاسا) با نظارت شهید محمد منتظری و افراد گروه‌های مسلح مبارز قبل از انقلاب که سازمان مجاهدین شکل داده بود، می‌شدند. پائیز ۵۸ ابوشریف و شهید منتظری و شهید محمد بروجردی از سوی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را دعوت کردم و در اتاقی که در آنجا جمع شده بودیم را قفل کردم. یک کلت کمری ۴۵ داشتم آن را روی میز گذاشتم و گفتم افرادی که از هر ۴ گروه موجود می‌شناسم، همه یک هدف را تعقیب می‌کنند که ایجاد نیرویی برای حفاظت از انقلاب است. شما مبنای قانونی ندارید. حکم ما از سوی امام (ره) است که ما را مجاز به فعالیت زیر نظر دولت موقت کرده است. انتقاد عمده آن‌ها به سپاه نظارت دولت موقت بر آن بود که گفتم درهرصورت این حکم امام (ره) است. گفتم اگر در این جلسه نتوانیم به نتیجه‌ای برسیم، اول شما ۳ نفر را می‌کشم، بعد خودم را و همه را راحت می‌کنم. خوشبختانه در آن جلسه به این نتیجه رسیدند که حرف منطقی است و بهتر است بنشینیم و باهم مذاکره‌ای برای ادغام انجام دهیم. قرار شد از هرکدام از این مراکز ۳ نفر انتخاب شوند. این ۱۲ نفر بنشینند و بحث ادغام را پیگیری کنند.»
با پیشنهاد گروه سه نفره‌ای شامل محسن رضایی، محین رفیقدوست و عباس دوزدوزانی مبنی بر اینکه سپاه زیر نظر شورای انقلاب اداره شود حضرت امام دستور تشکیل یک سازمان منسجم و مکتبی را صادر می‌کند و هاشمی رفسنجانی از طرف شورای انقلاب به عنوان نماینده برای پیگیری کار‌های سپاه انتخاب می‌شود.
در پی این فرمان، همان گروه ۱۲ نفره اساسنامه سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه و تصویب می‌کند و به دنبال آن شورای انقلاب حکم اعضای شورای فرماندهی سپاه را ابلاغ در تاریخ دوم اردیبهشت ۵۸ طی اطلاعیه‌ای شروع به کار سپاه را اعلام می‌کند.
توسعه سپاه پاسداران
سال ۱۳۶۴ با درک ضرورت توسعه سازمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در ۲۶ شهریور این سال، امام (ره) به عنوان فرماندهی معظم کل قوا فرمان تاریخی تشکیل نیرو‌های سه‌گانه زمینی، هوایی و دریایی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را ابلاغ کرد. سال ۱۳۶۹ به فرمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب، نیروی مقاومت بسیج و نیروی قدس نیز به عنوان دو نیروی دیگر به ساختار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اضافه شد تا این سازمان دربرگیرنده پنج نیرو باشد. در میانه دفاع مقدس به منظور هماهنگی عملیات‌های برون مرزی قرارگاه رمضان به فرماندهی «مرتضی رضایی» شکل گرفت که وظیفه ایجاد ساز و کار تیپ‌های رزمی از نیرو‌های مبارز عراقی و انجام فرعالیت‌های اطلاعاتی در مناطق کردنشین را برعهده داشتند. در جبهه جنوب نیز تیپ «بدر» به فرماندهی شهید «اسماعیل دقایقی» تشکیل شد که عناصر اصلی و رزمندگان آن همگی مجاهدان عراقی بودند.
سپاهی خارج از مرز‌های ایران
پس از پایان جنگ تحمیلی شرایط حساس منطقه خاورمیانه رهبر معظم انقلاب به منظور رصد دقیق منطقه‌ای دستور تشکیل ۲ نیروی مقاومت و قدس را صادر کرد. نیریو مقاومت ماموریت‌های داخلی را پیگیری کرده و نیروی قدس بر محور امور برون مرزی تکیه داشت. از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۶ احمد وحیدی مسوولیت این نیرو را برعهده داشت و بعد از او سردار حاج قاسم سلیمانی سکان دار نیرو‌های برون مرزی سپاه پاسداران شد تا با تکیه بر تجارب ارزنده خود در مبارزه با قاچاقچیان شرق کشور و ایجاد امنیت در منطقه جنوب شرقی مسوولیت نبرد با دشمنان انقلاب اسلامی در خارج از مرز‌های کشور را برعهده بگیرد. نام این سردار بزرگ به عنوان بزرگترین فرمانده مبارزه با تروریست امروزه بر دل‌های عاشقان شهادت نقش بسته است.
انتهای پیام/ ۱۴۱
