عادل الجبیر؛ وزیری که تاریخ انقضایش زود فرا رسید

به گزارش گروه بین‌الملل دفاع پرس، یک سال و نیم از مسئولیت «عادل الجبیر» در وزارت خارجه عربستان می‌گذرد که با شکست‌های دیپلماتیک برای عربستان همراه بوده است.

در حالی که ریاض به تجربه الجبیر در زمینه روابط با ایالات متحده تکیه کرده بود این کشور با قانون جاستا مواجه شده که تا حد زیادی روابط عربستان و واشنگتن را به چالش کشیده است.

روزنامه لبنانی الاخبار، در گزارشی از کارنامه دیپلماتیک الجبیر نوشت که جنگ علیه یمن اولین جنگی نیست که او در آن شرکت کرده پیش از آن در سال 1990 او در شهر ظهران عربستان و در دفتر رسانه‌ای مشترک عملیات «توفان صحرا» که آمریکایی‌ها برای بیرون راندن صدام حسین از کویت اجرا کرده بودند حضور داشت.

عادل بن احمد الجبیر، یکم فوریه سال 1962 میلادی در روستای «حرمه» منطقه «سدیر» متولد شد و حرفه دیپلماسی در حقیقت به او به ارث رسیده است.

پدرش احمد در وابستگی فرهنگی سفارت سعودی در آلمان کار می‌کرد و از همین جا شخصیت او شکل گرفت و سپس به آمریکا منتقل و در دانشگاه شمال تگزاس در رشته اقتصاد و علوم سیاسی و سپس در رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل از دانشگاه جورج تاون واشنگتن فارغ التحصیل شد.

دو سال از تحصیلاتش در دانشگاه تگزاس نگذشته بود که « بندربن سلطان» سفیر وقت سعودی در واشنگتن او را به عنوان دستیارش در امور کنگره آمریکا تعیین کرد، در حالی که کمتر از 24 سال سن داشت.

راز این جهش سریع الجبیر آشنایی او با دو زبان انگلیسی و آلمانی بود و همچنین قادر بود خوب سخن بگوید در حالی که بیشتر آل سعود حتی از روی نوشته هم به زور می توانند، بخوانند.

این شرایط الجبیر جوان را بیشتر و بیشتر به سعودی‌ها نزدیک کرد و او توانست از فرصت وجود شاهزاده‌هایی که هیچ آشنایی با امور کشور داری و دیپلماسی نداشتند به ویژه درعرصه سیاست خارجی، جایی برای خود دست و پا کند.

شانس دیگر الجبیر، «محمد بن ابراهیم الجبیر» عموی او بود که مشاغل مختلفی همچون رئیس دیوان مظالم، رئیس مجلس شورا و وزارت عدلیه سعودی را برعهده داشت اما شخصیتش نزد بندر بن سلطان شکل گرفت که برای او به مثابه یک فرصت طلایی بود.

او از این فرصت طلایی و زیر چتر حمایتی بندر بن سلطان در طول سال ها کار کرد و به تجربه های دیپلماتیک خود در واشنگتن و نیویورک افزود و این وضعیت الجبیر در کاخ های سعودی در جده و ریاض بازتاب یافت.

الجبیر حالا یک شخصیت به تمام معنا غربی گرفته و غربی‌ها به او اعتماد و اطمینان زیادی پیدا کرده بودند و به همین دلیل در پرونده‌های سرنوشت ساز و حساس سعودی‌ها و روابط آنها با دولت‌های غربی به ویژه آمریکا نقش آفرین شد.

ماموریت این دیپلمات جوان حفظ و تضمین روابط و مناسبات سعودی با آمریکا بود و براین اساس سال 1999 بار دیگر به سفارت سعودی در واشنگتن بازگشت تا بتواند از تجربه طولانی خود به عنوان عضو هیئت نمایندگی سعودی در سازمان ملل متحد در نیویورک در این ماموریت استفاده کند.

بندر بن سلطان او را در منصب جدید به عنوان رئیس دفتر رسانه‌ای سفارت سعودی در آمریکا قرار داد و این هم فرصتی شد تا با رسانه‌های آمریکایی ارتباطی نزدیک برقرار کند؛ اما این‌ها برای اینکه جایگزین «سعود الفیصل» وزیر خارجه سعودی شود، کافی نبود و باید ماموریت‌های بزرگتر و حساس‌تری را تجربه می‌کرد.

 این ماموریت‌ها سال 2000 میلادی که یک نقطه سرنوشت‌ساز در زندگی الجبیر است، شروع شد و او به عنوان مشاور ویژه امور سیاست خارجی در دیوان ولیعهد وقت سعودی منصوب شد.

عادل الجبیر وقتی هنوز 24 ساله نبود در سفارت عربستان در واشنگتن به عنوان معاون امور کنگره مشغول به کار شد. دلیل این ورود زودرس به دنیای دیپلماسی هوش و ذکاوت بالای او در این زمینه نبوده بلکه مسئله این بود که خانواده الجبیر یکی از وفادارترین خانواده‌های به دربار آل سعود بوده‌اند.

دوره‌ای که بندر بن سلطان سفیر عربستان در آمریکا بود دوره طلایی الجبیر به شمار می‌رود؛ زیرا الجبیر که در آن زمان جوانی 24 ساله بود موفق شد رزومه خوبی برای خود دست و پا کند.

الجبیر در سال 1999 بعد از تجربه طولانی در نیویورک به‌عنوان یکی از اعضای هیئت دائمی عربستان در سازمان ملل به سفارت عربستان در واشنگتن بازگشت و مدیر دفتر رسانه‌ای سفارت شد.

باید اعتراف کرد الجبیر با لحن آرام و کاریزمایی که داشت به خوبی از عهده این کار برآمده و توانسته بود جایگاه خوبی برای خود ایجاد کند اما مشکل این است که خوب صحبت کردن به تنهایی برای موفقیت در زمینه مأموریت‌های مهم تر کافی نبود و کار دیپلماتیک در سخنگویی و کار رسانه‌ای خلاصه نمی‌شود.

عادل الجبیر در سال 2000 به عنوان مشاور سیاست خارجه دیوان ولی‌عهد در آن زمان انتخاب شد، بعد از آن به سرعت به مشاور پادشاه تبدیل شد و طولی نکشید که در سال 2005 به عنوان وزیر مشاور دولت انتخاب شد و یک سال و نیم بعد سفیر عربستان در ایالات متحده شد.

تنها یک پرونده به الجبیر کمک کرد که بتواند چنین جایگاهی را در زمینه دیپلماسی به دست آورد، او بعد از حوادث 11 سپتامبر اقدامات زیادی برای فروکش کردن خشم آمریکایی‌ها از عربستان به عنوان تنها تولید کننده وهابیت اتخاذ کرد.

تلاش‌های او در واقع به نتیجه رسید و الجبیر به توانایی در گفت‌وگو با آمریکایی‌ها معروف شد به همین دلیل بعد از درگذشت سعود الفیصل به عنوان وزیرخارجه عربستان به جای او انتخاب شد.

اما امروز بعد از تصویب قانون جاستا سوال‌های زیادی مطرح می‌شود که آیا الجبیر در مسئولیت خود موفق بوده یا خیر؛ بعد از تصویب این قانون خبری از عادل الجبیر نبود حتی خبر واکنش وزارت خارجه عربستان درباره این قانون به وسیله یک منبع در وزارت خارجه عربستان اعلام شد.

عدم حضور الجبیر در بزنگاه قانون جاستا گمانه‌های فراوانی را درباره اینکه آیا تاریخ انقضای او فرا رسیده به میان آورد؛ تنها دلیل به کارگیری الجبیر در ریاست دستگاه دیپلماسی عربستان قدرت خوب او در گفت‌وگو با آمریکایی‌ها عنوان شده بود اما امروز پیش از هر وقتی روابط دو کشور دچار بحران شده است و این مسئله به میان می‌آید که آیا او صلاحیت عهده داری دستگاه دیپلماسی عربستان را دارد؟

اما الجبیر ماموریت‌های نیمه تمام دیگری دارد که از جمله عادی سازی روابط با رژیم سعودی و زمینه‌سازی برای آن است و در این چارچوب باید موانع را از پیش پای آل سعود بردارد و مهم‌ترین مانع محور مقاومت به ویژه سوریه و حزب الله لبنان هستند.

انتهای پیام/ 421